Ứng dụng Tdoctor

Siêu ưu đãi, siêu trải nghiệm

MỞ ỨNG DỤNG

Hotline 0393.167.234

Tra cứu đơn hàng

Đăng ký

Đăng Ký Thành Viên

Thành viên

Nhà thuốc

Công ty dược phẩm

Shop dược phẩm

Tra cứu đơn hàng

Trang chủ

Xạ trị: Top 5 điều quan trọng bệnh nhân cần biết

27/03/2025 21:26:42

Xạ trị đang được nhiều người biết đến là phương pháp điều trị ung thực cực kỳ phổ biến hiện nay. Vậy có những phương pháp xạ trị nào, điều trị được những loại ung thư nào? Phương pháp điều trị ung thư này có mang lại tác dụng phụ không, biện pháp để giảm thiểu là gì?

Xạ trị là gì?

Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư phổ biến và quan trọng

Xạ trị là một trong những phương pháp điều trị ung thư quan trọng, sử dụng các chùm tia phóng xạ ion hóa để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng. Các tia bức xạ này tác động trực tiếp lên ADN của tế bào ung thư, khiến chúng mất khả năng phân chia và cuối cùng chết đi. Xạ trị có thể được áp dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các phương pháp khác như phẫu thuật, hóa trị, liệu pháp miễn dịch nhằm nâng cao hiệu quả điều trị.

Các phương pháp xạ trị

Hiện nay, có hai phương pháp chính là thực hiện xạ trị chùm tia bên ngoài hoặc thực hiện bên trong. Mỗi phương pháp sẽ phù hợp với những đối tượng bệnh nhân khác nhau và đem lại lợi ích khác nhau.

Xạ trị chùm tia bên ngoài (EBRT - External Beam Radiation Therapy)

Xạ trị chùm tia bên ngoài là phương pháp sử dụng máy gia tốc tuyến tính để phát ra các tia phóng xạ từ bên ngoài cơ thể, nhắm chính xác vào khối u. Bệnh nhân sẽ được cố định trên bàn xạ để đảm bảo tia xạ chiếu đúng vị trí. Máy xạ có thể di chuyển quanh bệnh nhân để tối ưu hóa sự phân bố liều và bảo vệ các mô lành.

Xạ trị bên trong (Brachytherapy)

Xạ trị bên trong là phương pháp đưa nguồn phóng xạ rắn hoặc lỏng vào bên trong cơ thể, gần hoặc trực tiếp vào khối u. Có hai dạng chính:

- Nguồn rắn: Các hạt, ống hoặc kim chứa phóng xạ được cấy trực tiếp vào khối u.

- Nguồn lỏng: Chất phóng xạ được tiêm hoặc uống, giúp tiêu diệt tế bào ung thư trên toàn cơ thể, thường áp dụng cho ung thư tuyến giáp (sử dụng i-ốt phóng xạ I-131).

Ngoài ra, còn có các phương pháp xạ trị tiên tiến như:

- Xạ trị điều biến liều (IMRT - Intensity Modulated Radiation Therapy): Điều chỉnh cường độ tia xạ theo hình dạng khối u để tăng hiệu quả tiêu diệt tế bào ung thư mà vẫn bảo vệ mô lành.

- Xạ trị có hướng dẫn hình ảnh (IGRT - Image-Guided Radiation Therapy): Sử dụng hình ảnh chụp cắt lớp để điều chỉnh vị trí tia xạ theo từng buổi điều trị.

- Xạ trị proton: Dùng proton thay vì tia X để giảm tổn thương mô lành xung quanh.

Các loại ung thư có thể điều trị bằng xạ trị

Xạ trị đang là phương pháp điều trị ung thư rất phổ biến hiện nay. Nhiều loại ung thư có thể sử dụng phương pháp nay gồm:

- Ung thư vú

- Ung thư phổi

- Ung thư tuyến tiền liệt

- Ung thư cổ tử cung

- Ung thư vùng đầu cổ

- Ung thư thực quản

- Ung thư dạ dày

- Ung thư da

- Ung thư tuyến giáp (dùng i-ốt phóng xạ)

Tác hại và tác dụng phụ của xạ trị

Xạ trị mang đến những tác dụng phụ không mong muốn

Mặc dù mang lại hiệu quả cao trong điều trị ung thư, xạ trị cũng gây ra nhiều tác dụng phụ do ảnh hưởng đến các mô lành. Các tác dụng phụ phổ biến gồm:

- Mệt mỏi: Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi do tế bào khỏe mạnh bị ảnh hưởng và cơ thể tiêu tốn nhiều năng lượng để phục hồi.

- Tác động lên da: Xạ trị có thể gây đỏ da, khô, phồng rộp, lở loét. Những triệu chứng này thường xuất hiện sau vài tuần điều trị và sẽ giảm dần sau khi kết thúc xạ trị.

- Rụng tóc: Nếu vùng xạ trị nằm ở đầu hoặc cổ, bệnh nhân có thể bị rụng tóc. Tuy nhiên, tóc có thể mọc lại sau khi kết thúc điều trị.

- Tổn thương miệng và họng: Bệnh nhân có thể gặp tình trạng khô miệng, viêm loét niêm mạc, mất vị giác, khó nuốt khi xạ trị vùng đầu cổ.

- Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa: Bệnh nhân có thể bị buồn nôn, tiêu chảy, viêm ruột, mất cảm giác ngon miệng.

- Ảnh hưởng đến phổi: Xạ trị vùng ngực có thể làm giảm surfactant – một chất quan trọng giúp phổi nở ra, gây khó thở hoặc xơ phổi.

- Ảnh hưởng đến chức năng sinh sản: Nếu là nữ giới, xạ trị vùng chậu có thể gây mãn kinh sớm, giảm khả năng sinh sản. Còn đối với nam giới, tia xạ có thể ảnh hưởng đến tinh hoàn, làm giảm số lượng tinh trùng.

- Nguy cơ ung thư thứ phát: Một số trường hợp có thể phát triển bệnh bạch cầu hoặc ung thư thứ phát do tiếp xúc lâu dài với phóng xạ.

Cách giảm tác hại của xạ trị

Xây dựng chế độ ăn lành mạnh cho bệnh nhân đang trong quá trình xạ trị

Mặc dù không thể tránh được tác dụng phụ, bạn vẫn có thể sử dụng biện pháp để giảm thiểu ảnh hưởng của các tia xạ. Điều này sẽ giúp người bệnh có được cuộc sống dễ chịu hơn trong suốt quá trình điều trị. Cụ thể:

- Chăm sóc da: Bạn nên sử dụng kem dưỡng ẩm không chứa cồn, mặc quần áo rộng rãi, tránh ma sát vùng da xạ trị và tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời.

- Chế độ dinh dưỡng: Người bệnh cần ăn nhiều thực phẩm giàu protein (thịt, cá, trứng, sữa) để tái tạo tế bào. Uống nhiều nước để giúp cơ thể đào thải độc tố. Đồng thời, tránh thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán để bảo vệ niêm mạc tiêu hóa.

- Rèn luyệt lối sống lành mạnh: Bệnh nhân nên nghỉ ngơi đầy đủ, ngủ đúng giờ, tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga để duy trì năng lượng. Ngoài ra, người bệnh cũng cần tham gia các hoạt động thư giãn để giảm căng thẳng.

- Giữ gìn vệ sinh răng miệng: Súc miệng bằng nước muối sinh lý, chỉ nên sử dụng bàn chải mềm và tránh chà sát mạnh. Người bệnh cũng không nên tiêu thụ đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh.

- Bảo vệ hệ tiêu hóa: Bạn không nên ăn quá no và chia thành nhiều bữa nhỏ. Hãy uống thuốc chống nôn và bổ sung men vi sinh để hỗ trợ tiêu hóa.

Có nên sử dụng thực phẩm chức năng để giảm tác hại của xạ trị hay không?

Xạ trị là một phương pháp điều trị ung thư quan trọng nhưng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ do ảnh hưởng đến cả tế bào ung thư lẫn tế bào khỏe mạnh. Một trong những cách giúp giảm thiểu tác hại của xạ trị là sử dụng thực phẩm chức năng chuyên dùng cho bệnh ung thư sẽ hỗ trợ cơ thể trong quá trình điều trị.

Trước hết, bệnh nhân ung thư trải qua xạ trị thường gặp tình trạng mệt mỏi, suy giảm miễn dịch và tổn thương niêm mạc. Một số loại thực phẩm chức năng chứa vitamin và khoáng chất như vitamin A, C, E, kẽm và selen có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và thúc đẩy quá trình phục hồi tổn thương. Vitamin C và E là những chất chống oxy hóa mạnh, giúp giảm tổn thương tế bào do bức xạ gây ra. Kẽm đặc biệt quan trọng trong việc hỗ trợ lành vết thương và giảm viêm loét ở vùng da bị xạ trị. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số nghiên cứu cho thấy việc bổ sung chất chống oxy hóa liều cao có thể làm giảm hiệu quả của xạ trị, do đó bệnh nhân chỉ nên sử dụng với liều lượng phù hợp theo chỉ định của bác sĩ.

>>Có thể bạn quan tâm: Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Fucoxxel - Tăng đề kháng và sức khỏe để giảm tác hại của hóa trị - xạ trị

Bên cạnh đó, xạ trị có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy hoặc viêm loét niêm mạc đường tiêu hóa. Probiotics (lợi khuẩn) là một nhóm thực phẩm chức năng có thể hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm nguy cơ viêm nhiễm và cải thiện sức khỏe tiêu hóa trong quá trình điều trị. Một số loại thực phẩm chức năng chứa glutamine – một loại axit amin quan trọng – cũng được chứng minh có tác dụng bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa và hạn chế tác dụng phụ của xạ trị trên hệ tiêu hóa.

Ngoài ra, bệnh nhân ung thư thường bị suy giảm khối lượng cơ và cảm giác chán ăn. Do đó các loại thực phẩm chức năng chứa protein, axit béo omega-3 và các peptide miễn dịch có thể giúp duy trì sức khỏe tổng thể, giảm tình trạng sụt cân và cải thiện chất lượng sống. Omega-3 còn có tác dụng chống viêm, giúp giảm tổn thương mô do bức xạ gây ra.

Kết luận

Xạ trị là vũ khí quan trọng trong điều trị ung thư, mang lại cơ hội sống cho nhiều bệnh nhân. Tuy nhiên, quá trình này cũng đi kèm với nhiều tác dụng phụ. Việc hiểu rõ về phương pháp xạ trị, tác dụng phụ và cách giảm thiểu rủi ro sẽ giúp bệnh nhân có sự chuẩn bị tốt hơn, nâng cao chất lượng cuộc sống trong quá trình điều trị. Nếu có muốn mua sắm các sản phẩm thuốc điều trị hoặc thực phẩm chức năng hỗ trợ bệnh nhân ung thư, hãy đến với Tdoctor nhé